عوامل موثر در خرابی یاتاقان ها
علت اصلی خرابی یاتاقان ها که در اصطلاح عامیانه با آن یاتاقان زدن میگویند ارتباط مستقیمی با روغن موتور دارد. موارد زیر از جمله ایراداتی است که به واسطه مشکل روغن برای یاتاقان حادث میشود.
کیفیت پایین روغن موتور و عدم تعویض به موقع آن
یاتاقانها داری حفره و شیارهایی برای گردش صحیح روغن موتور هستند. همین امر نشاندهنده اهمیت روغن موتور برای کارکرد صحیح یاتاقان است. در صورتی که از روغن موتورهای بی کیفیت استفاده کنید امکان آسیب به یاتاقانها افزایش پیدا میکند. همچنین روغن موتور عمر مفیدی دارد که برحسب کیلومتر تعیین میشود. با گذر از کیلومتر مشخص شده روغن موتور خاصیت روانکاری خود را از دست میدهد. زمانی که روغن موتور نتواند به وظیفه اصلی خود عمل کند یاتاقانها اولین قطعاتی در موتور خودرو هستند که دچار آسیب و خرابی میشوند.
ترکیب شدن آب و روغن موتور
در صورت عدم تعویض به موقع روغن موتور، غلظت روغن زیاد شده و دچار حالت چسبندگی میشود. این ماده چسبنده به مجاری عبور روغن میچسبد و باعث کاهش قطر آن میشود. در نهایت روغن کمتر از مقدار لازم به گردش درخواهد آمد و به مرور منجر به خرابی یاتاقان ها خواهد شد.
خرابی اویل پمپ
اویل پمپ یا پمپ روغن وظیفه مهم پمپاژ و ارسال روغن به نقاط مختلف موتور را برعهده دارد. گرفتگی و انسداد یا ضعیف شدن اویل پمپ در ارسال حجم لازم روغن به نواحی موتور اختلال ایجاد کرده و باعث بروز مشکل در یاتاقانها میشود.
رانندگی پر شتاب
رانندگی پر شتاب یا بالا بردن مداوم دور موتور بالا تنها عامل خرابی یاتاقانها است که ارتباطی با روغن موتور ندارد. در صورتی که عادت به رانندگی پر شتاب دارید بهتر است بدانید که با بالا رفتن دور موتور سرعت حرکت و اصطکاک بین میل لنگ و شاتونها بالاتر رفته و به مرور باعث خرابی یاتاقانها میشود.
انواع خرابی یاتاقانها
خرابی یاتاقان ها به طور معمول به چهار دسته زیر تقسیم میشوند:
خط و خراش روی یاتاقان:
در صورتی که روغن موتور به مقدار و کیفیت مناسب به یاتاقانها نرسد براساس اصطکاک خط و خراشهایی روی یاتاقان به وجود خواهد آمد که میتواند عملکرد آن را مختل کند. در صورتی که به موقع اقدام به تعمیر و تعویض یاتاقانهای دارای خط کنید آسیب خاصی به موتور خودرو نخواهد رسید.
خوردگی یاتاقانها:
با خرابی واشر سرسیلندر و ورود آب رادیاتوری که دارای مایع ضد یخ یا ضد جوش باشد به محفظه احتراق و موتور خودرو ترکیب آن با روغن موتور، یاتاقانها وارد واکنش شیمیایی با مایع ضد یخ شده و به مرور خاصیت خود را از دست میدهند. این عامل در نهایت میتواند به شکستگی یاتاقانها منجر شود.
ذوب و دفورمه شدن:
این نوع از خرابی به علت افزایش بیش از حد مجاز دمای موتور روی میدهد. درصورتی که سیستم خنک کننده موتور به درستی کار نکند یا با رانندگی پرشتاب، فشار مضاعف بر روی موتور خودرو اعمال کنید، حرارت موتور افزایش یافته که درنهایت موجب نازک شدن و دفورمه شدن یاتاقانها میشود. این مورد از خطرناکترین خرابیهای یاتاقان محسوب میشود و در صورت بی توجهی به آن میتواند منجر به خرابیهای شاتون مانند خمیدگی یا شکستی آن شود.
ترک و شکستگی:
یکی از وظایف یاتاقانها پر کردن فضای خالی بین دسته پیستون و میل لنگ به منظور تضمین حرکت و چرخش آن و دفع ضربات است. این ضربات به مرور زمان فشار مضاعفی به یاتاقانها وارد کرده و موجب تضعیف آن میشود. در نهایت این فرآیند به ترک خوردگی و شکست یاتاقان منجر میشود. در صورتی که این خرابی به موقع تشخیص داده و تعمیر نشود میتواند منجر به خرابیهای اساسی موتور خودرو شود.
عوارض خرابی یاتاقانها برای موتور خودرو
خرابی یاتاقانها اگر جدی گرفته و در سریعترین زمان ممکن نسبت به برطرف کردن آن اقدام نشود میتواند منجر به آسیبهای جدی برای موتور خودرو شود که قطعا تعمیر آن هزینههای هنگفتی را بر روی دست مالکین خودرو میگذارد. از جمله این آسیبها میتوان به کج شدن و شکستگی شاتونها یا اصطلاحا شاتون زدن و در نهایت سوختگی موتور اشاره کرد.
نشانههای خرابی یاتاقانها
در صورت روبرو شدن با سه نشانه زیر میتوان پی به خرابی یاتاقان ها برد:
شنیدن صدای تق تق از موتور خودرو
برای آشنا شدن با این صدا کافیست دو ابزار فلزی را به طور متوالی به هم بزنید. صدای تولیدی شباهت بسیار بالایی به صدای خرابی یاتاقان دارد. البته باید توجه داشته باشید که تشخیص این صدا به علت منشا آن که درون موتور خودروست کمی سخت است زیرا صدای طبیعی کار کردن موتور تا حدودی صدای یاتاقان را پوشش میدهد. اگر صدای تق تق از موتور خودرو به گوش رسید در حالت خلاص و ایستاده کمی گاز بدهید، اگر فواصل زمانی به گوش رسیدن این صدا کمتر شد به احتمال خیلی زیاد یاتاقانهای خودرو با ایراد روبرو شدهاند. چنانچه صدای ضعیفی مشابه صدایی که شرح داده شد از موتور خودرو به گوش رسید