اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران | اتحادیه مکانیسینهای خودرو تهران | اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران
حتما برای اکثر رانندگان خودروهای با سیستم دنده دستی اتفاق افتاده است که در هنگام تعويض دنده دستي دنده عقب، صداي ناهنجاری را شنیده‌اند! اين تغيير صدا برخي از راننده‌ها را دچار نگراني مي‌كند به‌طوري كه به سلامت فني جعبه دنده و يا گيربكس خودرو خود شك مي‌كنند. اين صدا نتيجه فعل و انفعالاتي در سيستم چرخ دنده‌ها مي‌باشد كه در ادامه به توضيح آنها خواهيم پرداخت.
در سيستم انتقال قدرت دستي، بيشتر از دنده‌هاي مارپيچ استفاده مي‌كنند اما دنده عقب به دليل موقعيت خاص خود نياز به نوع ديگري از چرخ دنده‌ها دارد كه به چرخ دنده ساده معروف است .
دنده‌هايي كه نسبت دنده‌هاي جلو (مثبت) را ايجاد مي‌كنند همه مارپيچ هستند (مانند: دنده يك،دو و سه). دندانه‌هاي مارپيچ به‌صورت مورب برش خورده‌اند. زماني كه دو دنده در سيستم چرخ دنده مارپيچ با هم درگير مي‌شوند، تماس دندانه‌ها در پايان يك دندانه شروع مي‌شود و اين تماس به‌صورت تدريجي باعث چرخاندن دو چرخ دنده مي‌شود.تا زماني كه دو دندانه به‌صورت كامل در حال درگيري هستند اين درگيري تدريجي باعث مي‌شود كه چرخ دنده‌هاي مارپيچ ملايم‌تر و آرام‌تر از چرخ دنده‌هاي ساده عمل كنند.
به‌دليل وجود زاويه در دندانه‌هاي دنده‌هاي مارپيچ، بيش از يك دندانه در يك زمان در اين نوع چرخ دنده‌ها با هم درگير هستند كه اين نوع برخورد و يا سايش باعث مي‌شود كه اين چرخ دنده‌ها قدرت بيشتر، با تنش كمتري داشته باشند.
تمام زمان‌ها) و حلقه‌ها توسط دسته تعویض دنده كنترل شده و سرعت‌هاي متفاوتي را به محور خروجي منتقل مي‌كنند.
دنده عقب در سيستم تعويض دنده دستي به‌عنوان دنده هرزگرد مي‌چرخد
چرخ دنده ساده بزرگ با دو چرخ دنده ساده ديگر، در زماني كه نياز به تغيير جهت چرخش (دنده عقب) داشته باشيم بر روي هم مي‌لغزند (با هم برخورد مي‌كنند).بيشتر چرخ دنده‌هاي بكار رفته در سيستم‌هاي انتقال قدرت دستي از نوع مارپيچ هستند. سه چرخ دنده كه مخصوص دنده عقب است از انواع دندانه‌هاي ساده به‌شمار مي‌روند.
دنده‌هاي ساده با دندانه‌هاي مستقيم، در مقايسه با چرخ دنده‌هاي مارپيچ، لغزش بيشتري نسبت به هم دارند. هنگامي كه دندانه‌هاي چرخ دنده با يك چرخ دنده ساده درگير است، به‌جاي اين كه به آرامي لغزش داشته باشند دندانه‌ها با هم برخورد مي‌كنند. اين واكنش موجب بروز اندكي سر و صدا و نيز افزايش تنش بر روي دندانه‌ها مي‌شود.
هنگامي كه صداي بلندتري نسبت به درگيري ساير دنده‌ها مي‌شنويد، آن صداي تغيير وضعيت و چرخش دنده خودرو است؛ صدايي كه مي‌شنويد صداي برخورد و درگيري دنده‌هاي ساده عقب با يكديگر است. از اين‌رو مي‌توان گفت كه اين امري طبيعي و عادي است و مشكلي وجود ندارد.
